کافی است نگاهی به اطراف خود بیندازید تا به‌خوبی متوجه شوید که پلاستیک ها چه نقش پر‌رنگی در زندگی ما دارند. یک‌سری محصولات پلاستیکی مانند ظروف آشپزخانه، بطری‌های آب معدنی، بسته‌بندی‌ها و غیره که در ظاهر کاملاً مشخص است از چه جنسی هستند، یک‌سری محصولات دیگر مانند کابل‌های برق، برخی از قطعات خودرو همچون سپر، لاستیک اتوموبیل و غیره که البته از ظاهرشان چیزی معلوم نیست اما این‌ها هم از مواد پلاستیکی یا همان گرانول ها ساخته می‌شوند.

گرانول صنعتی چیست؟

حتی اگر کمی هم با صنعت پلاستیک و پلیمر سر و کار داشته باشید، بدون شک گوشتان حسابی با کلمه “گرانول” آشنا است! اگر بخواهیم کمی دقیق‌تر بگوییم برای این که حمل‌و‌نقل مواد پلیمری آسان‌تر شود و راحت‌تر بتوان از آن‌ها برای تولید مواد پلاستیکی استفاده کرد و همچنین به دلیل این که از اتلاف پلیمرها در حالت پودری کاسته شود، آن‌ها را به شکل خاصی (دانه دانه) تولید می‌کنند که “گرانول” نام دارد. با این تفاسیر گرانول، گرید خاصی از مواد پلیمری نیست بلکه همین پلیمرهایی است که به لحاظ ظاهری تغییر شکل داده‌اند و حتی می‌توانند گستره بسیار وسیعی از مواد پلیمری را در بر بگیرند. نکته قابل‌توجه در مورد گرانول این است که در تولید آن علاوه بر مواد پلیمری نو امکان استفاده از مواد بازیافتی هم وجود دارد. به‌طور‌کلی گرانول هنگامی به محبوبیت رسید که تکنولوژی، روش‌ها و همین‌طور دستگاه‌های تولید محصولات پلاستیکی حسابی پیشرفت کردند و در انواع گوناگون تولید شدند، در چنین شرایطی سوالی مهم ذهن تولیدکنندگان را مشغول کرد، مبنی بر این که در استفاده از این ماشین‌آلات چه شکلی از ماده اولیه (پودری، پرک و گرانولی) را استفاده کنیم که تولیداتی باکیفیت و پرفروش داشته باشیم؟! از طرفی مزایا و کاربرد گرانول در صنایع مختلف به‌خصوص صنعت پلاستیک آن‌قدری زیاد بود که تقریباً جایی برای سایر شکل‌های ماده اولیه باقی نمی‌ماند و این‌طور شد که در بیشتر روش‌های تولید، از گرانول به‌عنوان ماده اولیه استفاده می‌کنند.

بررسی کاربرد گرانول‌های صنعتی

کاربرد گرانول ها صرف‌نظر از این که در تولیدشان از پلیمرهای نو استفاده شده باشد یا ضایعات پلاستیک، بسیار گسترده است. به خصوص که از انواع گرانول نو و بازیافتی در صنایع پلاستیکی و برای تولید محصولاتی مانند لاستیک، کابل برق، مواد موردنیاز برای بسته‌بندی محصولات، آسفالت، سوخت اصلی کوره و غیره به‌طور قابل‌توجهی استفاده می‌شود.

انواع گرانول صنعتی

اگرچه از گرانول ها در صنایع مختلفی استفاده می‌کنند اما این ماده به‌طور گسترده‌تری در تولید محصولات پلاستیکی مورد‌استفاده قرار می‌گیرد. در‌واقع انواع گرانول هایی که در صنعت پلاستیک مصرف می ‌‌شوند شامل موارد زیر است:

گرانول پلی پروپیلن

این ماده پلیمری از نوع ترموپلاستیک بوده و تولید آن از طریق پلیمریزاسیون گاز پروپلین (یکی از محصولات فرعی نفت خام و گاز طبیعی) در حضور یک سیستم کاتالیزور یعنی کاتالیزورهای زیگلر- ناتا، انجام می‌شود. گرانول پلی پروپیلن یا همان گرانول PP در‌حال‌حاضر جزو محبوب‌ترین و پر‌استفاده‌ترین ترموپلاستیک های دنیا به‌حساب می‌آید. این نوع گرانول ها را نه‌تنها می‌توان در وزن‌های مختلف مولکولی تولید کرد بلکه امکان تولید آن‌ها به شکل‌های مختلف گلوله‌ای، پودری، الیافت و گرانول پلاستیکی هم وجود دارد.

 گرانول پلی اتیلن

این ماده یکی از معروف‌ترین انواع گرانول صنعتی است که با نام “گرانول PE ” هم شناخته می‌شود انواع مختلفی داشته و موارد استفاده بسیار گسترده‌ای دارد. برخی از مهم‌ترین و پرکاربردترین انواع گرانول پلی اتیلن شامل پلی اتیلن با چگالی کم، با چگالی بالا، با وزن مولکولی بسیار بالا، PE خطی با چگالی کم و غیره است.

گرانول مستربچ

این نوع گرانول صنعتی به دلیل داشتن خواص و ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی مانند شفاف کردن محصولات رنگی، بهبودبخشی به فرآیند ذوب، آلوده نکردن محل تولید و غیره جزو گرانول های بسیار محبوب به‌حساب می‌آید. به‌خصوص که استفاده از آن در صنعت پلاستیک، مزایای قابل‌توجهی همچون صرفه‌جویی در زمان، انرژی و هزینه‌ها را به همراه دارد؛ البته که گرانول های صنعتی تنوع بیشتری دارند و آنچه کمی قبل خدمتتان معرفی کردیم، معروف‌ترین و پر‌کاربرد‌ترین انواع گرانول صنعتی بود.

نتیجه‌گیری

گرانول شکل خاصی از پلیمرها است که در تولید انواع مواد پلاستیکی به وفور مورد‌استفاده قرار می‌گیرد. شاید برایتان جالب باشد که بگوییم انواع گرانول صنعتی که با ظاهر دانه دانه شکلشان شناخته می‌شوند، براحتی می‌توانند به‌عنوان ماده اولیه برای تولید محصولات مختلف با شکل‌های گوناگون بکار گرفته شوند. گفتنی است گرانول ها را هم می‌توان از مواد اولیه تازه تولید کرد و هم از ضایعات پلاستیک که در این صورت به آن‌ها گرانول بازیافتی می گویند. این نوع گرانول به دلیل ارزان تر بودن، آلودگی کمتر، جلوگیری از اتلاف مواد خام اولیه و غیره در بین تولیدکننده‌ها محبوبیت بیشتری دارد.

سوالات متداول

1) گرانول خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟

گرانول خوب در ترکیب تولید خود فاقد گاز است و ظاهری شفاف، قابل خراش دادن و برش خوردن دارد. قابل ذوب است و سوزاندن آن اصلاً آسان نیست.

2) چه گرانول هایی قابل بازیافت هستند؟

پلاستیک ها در یک دسته‌بندی کلی به دو دسته “ترموپلاستیک” و “ترموست” تقسیم می‌شوند که فقط نوع ترموپلاستیک براحتی قابل بازیافت است؛ چرا که از رزین های پلیمری تشکیل شده و پس از گرما دیدن به ماده‌ای نرم تبدیل می‌شود و بعد از سرد شدن هم حسابی سخت خواهد شد. در واقع این پلاستیک ها هرچقدر هم که تغییر دما داشته باشند باز هم هیچ تغییری در خاصیت شیمیایی آن‌ها به وجود نمی‌آید. به همین دلیل است که از مواد ترموپلاستیک یعنی پلی اتیلن، پروپلین و غیره برای بازیافت و تولید گرانول بازیافتی استفاده می‌کنند.

3) تفاوت گرانول نو و گرانول بازیافتی چیست؟

گرانول نو یکی از مهم‌ترین مواد اولیه مورد‌استفاده در تولید انواع محصولات پلاستیکی است که جزو پلیمرها بوده و ظاهری دانه دانه دارد. گرانول بازیافتی هیچ تفاوتی با گرانول نو نداشته و همان ظاهر دانه‌ای شکل و قابلیت استفاده در صنایع پلاستیکی در آن دیده می‌شود. با این فرق که در تولید گرانول بازیافتی، مواد پلاستیکی کارکرده و ضایعات پلاستیکی را ذوب می‌کنند و شکل می‌دهند تا مجدداً قابل استفاده شود.