امروزه صنعتی‌تر شدن جوامع و افزایش جمعیت جهان دست به دست هم داده‌اند تا به‌طور مداوم بر میزان زباله‌ها به‌خصوص ضایعات پلاستیکی افزوده شود. زباله‌هایی که تجمع آن‌ها محیط‌زیست را آلوده می‌کند و زندگی همه جانداران را حسابی به خطر می‌اندازد. در این میان نایلون‌های پلاستیکی جزو محصولاتی هستند که میزان استفاده از آن‌ها در سراسر دنیا و همین‌طور ایران به‌طور قابل‌توجهی بالا است؛ یعنی از یک طرف ضایعات نایلون پلاستیکی در مقادیر زیادی وجود دارد و از طرف دیگر برای تولید کیسه‌های پلاستیکی جدید چاره‌ای جز استفاده از مواد اولیه وجود نخواهد داشت که در هر صورت تولید این نوع پلاستیک با مشکلاتی همچون صدمه به طبیعت، هزینه بالا و غیره همراه خواهد بود. در حالی که با بازیافت نایلون پلاستیکی براحتی بسیاری از این مشکلات از بین می‌رود و دیگر خبری از انباشت پسماندهای پلاستیک و استخراج بی‌رویه منابع زمین نخواهد بود.

نایلون پلاستیکی چیست

نایلون پلاستیکی جزو الیاف مصنوعی محسوب شده و اولین بار در سال 1931 توسط دو مخترع به نام‌های “والاس کارثرایت” و “پال هالوز” در یک شرکت آمریکایی به نام ” دوپونت” تولید شد. این ماده که به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین پلیمرهای دنیا شناخته می‌شود به دلیل داشتن ویژگی‌های خاصی مانند سبکی، استحکام بالا، مقاومت در برابر ضربه و خوردگی، قابلیت کاربرد در حرارت‌های بالا و غیره یک جایگزین بسیار عالی برای ابریشم محسوب شده و در میان تولیدکنندگان محبوبیت بسیار بالایی دارد. در واقع نایلون پلاستیکی پلیمری است که در ساختار خود پلی آمیدهای خطی دارد و از ترکیب گروه‌های آمید CONH-Amides-) ) تشکیل می‌شود.

میزان تولید و مصارف نایلون پلاستیکی در دنیا و ایران

طبق آمارهای منتشر شده میزان تولید و مصرف انواع پلاستیک به خصوص نایلون پلاستیکی سالانه در دنیا به 320 میلیون تن می‌رسد. بد نیست بدانید ایران با مصرف سالانه 10 میلیون تن پلاستیک، رتبه پنجم کشورهای مصرف کننده پلاستیک در جهان را دارد؛ به‌طوری‌که در همین 10 سال اخیر 100 میلیون تن پلاستیک به طبیعت کشورمان اضافه شده است.

اثرات زیست محیط و میزان عمر مشما در آن و ضرورت بازیافت

اگرچه عمر متوسط یک نایلون پلاستیکی یا مشما در دست مصرف‌کننده چیزی در حدود 12 الی 20 دقیقه است اما همین پلاستیک ها برای تجزیه شدن به یک زمان بسیار طولانی یعنی 400 تا 500 سال زمان نیاز دارند. به خصوص که 96 درصد کیسه‌های پلاستیکی پس از مصرف مستقیماً دور انداخته می‌شوند و در نتیجه روز‌به‌روز شاهد بیشتر شدن پسماندهای پلاستیکی هستیم. پسماندهایی که یا باید سوزانده شوند یا دفن! که در هر دو صورت اثرات مخرب زیادی را برای محیط‌زیست به همراه خواهد داشت. در عوض می‌توان انواع کیسه های پلاستیکی را به روش‌های مختلف بازیافت کرد و با بازیافت نایلون پلاستیکی و غیره به‌طور‌قابل‌توجهی جلوی تخریب محیط‌زیست را گرفت.

روش های بازیافت نایلون پلاستیکی

بازیافت کیسه فریزر – مشما همچون دیگر انواع پلاستیک ها به 3 روش زیر انجام می‌شود:

 بازیافت مکانیکی

در پروسه بازیافت پلاستیک فریزر و غیره به روش مکانیکی، پلاستیک‌های ضایعاتی از یک‌سری مراحل مکانیکی یعنی شستشو، خرد کردن، آب‌گیری، خشک کردن، ذوب کردن و قالب‌دهی می‌گذرند تا در نهایت به پلاستیک‌های تازه تبدیل شوند. ناگفته نماند در‌حال‌حاضر بازیافت پلاستیک با استفاده از دستگاه‌های مکانیکی جزو رایج‌ترین شیوه‌های بازیافت نایلون پلاستیکی محسوب می‌شود.

بازیافت شیمیایی

در بازیافت نایلون پلاستیکی به روش شیمیایی، پلاستیک ها را با استفاده از یک کاتالیزوز تجزیه کرده و مجدداً به حالت پلاستیک در می‌آورند. به‌طور‌کلی محصولاتی که از فرآیند بازیافت شیمیایی پلاستیک تولید می‌شوند، وزن مولکولی بسیار کم‌تری دارند و همچنین این شیوه بازیافت گران‌تر از سایر روش‌ها است؛ با همه این‌ها در‌حال‌حاضر شرایطی ایجاد شده که بتوان بازیافت شمیایی نایلون پلاستیکی را با استفاده از کاتالیزورهای بهینه و کم‌هزینه انجام داد که همین موضوع باعث ارزان‌تر شدن قیمت بازیافت نایلون به روش شیمیایی شده است؛ در نتیجه بسیاری از فعالان صنعت بازیافت به سراغ استفاده از این روش رفته‌اند. از همه این‌ها گذشته محصولاتی که با بازیافت شیمیایی تولید می‌شوند به مراتب باکیفیت‌تر از محصولات تولید شده با بازیافت مکانیکی هستند. دلیلش هم این است که وقتی پلاستیک به روش مکانیکی بازیافت می‌شود، همه سلول‌های آن از بین می‌روند در حالی که در بازیافت پلاستیک به شیوه شیمیایی سلول‌های پلاستیک فقط تجزیه می‌شوند و آسیب چندانی به آن‌ها وارد نخواهد شد.

بازیافت انرژی

اتفاقی که در این روش بازیافت می‌افتد این است که ضایعات نایلون پلاستیکی به انرژی تبدیل می‌شوند؛ البته بازیافت پلاستیک به این شیوه در مقایسه با بازیافت مکانیکی یا حتی شمیایی، طرفداران چندانی ندارد. با این حال برخی از افراد و همین‌طور یک‌سری صنایع برای بازیافت پلاستیک به سراغ این روش می‌روند. به‌این‌ترتیب می‌توانند پلاستیک ها را تجزیه کرده و انرژی موردنیاز خود را به صورت انرژی حرارتی، برق و غیره تامین کنند.

راهکارهای کاهش مصرف نایلون

راهکارهای زیادی برای کاهش مصرف نایلون وجود دارد که کاربردی‌ترین آن‌ها جایگزینی کیسه‌های پارچه‌ای، کیسه‌های توری و پاکت‌های کاغذی با این کیسه‌های پلاستیکی است.

جمع‌بندی

بازیافت نایلون پلاستیکی صرف نظر از این که به صورت مکانیکی انجام شود یا شیمیایی یا حتی انرژی، یک راهکار فوق‌العاده کاربردی برای کاهش اثرات مخرب این محصولات روی محیط‌زیست و منابع طبیعی است زیرا این کیسه ها و به‌طور‌کلی همه مواد پلاستیکی طول عمر بسیار زیادی دارند و اگر به حال خود رهایشان کنید، چهار صد پانصد سالی طول می‌کشد که تجزیه شوند. از طرفی نیاز بشر به پلاستیک‌ها به هیچ وجه قابل انکار نبوده و همواره باید برای تولید این محصولات از منابع طبیعی و مواد اولیه جدید استفاده کرد. در حالی که با بازیافت پلاستیک فریزر و هر نوع کیسه پلاستیکی دیگری فرصتی عالی برای حفاظت از محیط‌زیست و صرفه‌جویی در هزینه‌های تولید فراهم می‌شود.