رویای داشتن کار و باری پردرآمد و امن چیزی است که بسیاری از افراد از پیر تا جوان همیشه در سر خود پرورش می‌دهند. در گرانی‌ها و سختی‌های زندگی امروزی هیچ‌کسی بدش نمی‌آید که شغلی با‌ثبات و پولساز داشته باشد؛ منتها همان‌طور که از قدیم گفته‌اند هیچ‌گاه نمی‌توان راه صدساله را یک شبه طی کرد! اما مشاغلی وجود دارند که تقاضای بالایی برای آن‌ها وجود داشته و همین موضوع باعث می‌شود که در مدتی نسبتاً کوتاه به سوددهی قابل‌توجهی برسند. یکی از این مشاغل احداث کارخانه ضایعات پلاستیک است زیرا تقریباً هیچ پایانی برای استفاده از محصولات پلاستیکی وجود ندارد و روز‌به‌روز میزان تولید ضایعات و زباله‌های پلاستیکی بیشتر می‌شود. در چنین شرایطی با راه‌انداختن کارخانه ضایعات پلاستیک می‌توانید ضمن درآمدزایی برای خود و افراد دیگر به‌طور قابل توجهی به کاهش حجم زباله ورودی به محیط‌زیست و آلودگی آن، افزایش سطح بهداشت عمومی، کاهش میزان تولید مواد اولیه و واردات مواد اولیه خام به کشور و غیره کمک کنید.

روش های بازیافت پلاستیک

بازیافت پلاستیک کمی متفاوت‌تر از بازیافت موادی مانند کاغذ و غیره انجام می‌شود، به‌این‌صورت‌که برای بازیافت کردن مواد پلاستیکی ابتدا باید هر یک از انواع آن را تفکیک و در پروسه‌ای جداگانه بازیافت کرد. از طرفی بازیافت پلاستیک را به روش‌های مختلفی انجام می‌دهند که انتخاب هر یک از این روش‌ها به‌طور کامل به نوع پلاستیک بازیافتی بستگی دارد. توجه داشته باشید اگر موارد گفته شده رعایت نشود، فرآیند بازیافت دچار مشکل شده و هیچ تضمینی وجود ندارد که مواد بازیافت‌شده را بار دیگر بتوان وارد چرخه تولید کرد. برای این که اهمیت جداسازی انواع پلاستیک بازیافتی از یکدیگر را بهتر درک کنید باید بگوییم در عملیات بازیافت مواد پلاستیکی آن‌ها را خرد و ذوب کرده و در نهایت برای تولید محصولات مورد‌نظر استفاده می‌کنند، حال آمدیم و ضایعات پلاستیک را بدون جداسازی بازیافت کردند مثلاً ترکیبی از مواد پلاستیکی مختلف مانند انواع مختلف ظروف یکبار مصرف، با توجه به این هر یک از پلاستیک‌های موجود در این ترکیب نقطه ذوب متفاوتی دارند، در نتیجه طبیعی است که فرآیند بازیافت با مشکلاتی جدی روبرو شود؛ بنابراین در چرخه بازیافت پلاستیک، پلی اتیلن ها همراه با هم، پلی آمیدها هم با یکدیگر و پلی پروپیلن ها هم در کنار اعضای خانواده خود بازیافت می‌شوند و خبری از ترکیب کردن پلیمرهای نامبرده شده با هم نخواهد بود! از همه این‌ها که بگذریم صرف نظر از این که بازیافت به چه روشی انجام می‌شود، لازم است که مواد پلاستیکی بدون رنگ باشند زیرا پلیمرهای رنگی، رنگ یکنواختی نداشته و بعد از بازیافت رنگشان تیره می‌شود. به همین دلیل است که کارخانه‌های سازنده ابتدا از مستربچ برای بدست آوردن یک رنگ ثابت استفاده می‌کنند، در ادامه مواد پلیمری مذاب را به صورت فیلم در می‌آورند و در آخر هم به کیسه پلاستیکی یا همان کیسه‌های زباله مشکی تبدیل می‌شود. از همه این ها که بگذریم روش های بازیافت پلاستیک در یک دسته‌بندی کلی شامل موارد زیر است:

• بازیافت مکانیکی؛
• بازیافت شیمیایی؛
•  بازیافت انرژی؛

در ادامه می‌توانید به‌طور‌کامل با انواع روش های بازیافت پلاستیک آشنا شوید و این‌گونه همه سوالات و ابهامات ذهنی‌تان برطرف خواهد شد.

بازیافت مکانیکی در کارخانه بازیافت ضایعات پلاستیک

بازیافت مکانیکی یا همان بازیافت سنتی یکی از رایج‌ترین روش های بازیافت پلاستیک است که معمولاً برای بازیافت مواد ترموپلاستیک بکار گرفته می‌شود. در این روش، زباله‌های پلاستیکی را می‌شویند و سپس آن‌ها را بر اساس نوع رنگ و پلیمر جدا کرده و بار دیگر ذوب می‌کنند تا به شکل گلوله در بیاید. در گام بعدی این گلوله‌ها وارد فرآیندی شامل ذوب و قالب‌گیری می‌شوند و سپس آماده تبدیل شدن به محصولات پلاستیکی جدید هستند. علی‌رغم این که روش مکانیکی در ایران به‌عنوان یکی از کم‌هزینه‌ترین و بهترین روش های بازیافت پلاستیک شناخته می‌شود؛ اما این روش یک ایراد بزرگ دارد آن هم این است که با استفاده از آن نمی‌توان پلاستیک‌ها را در مقیاس نامحدود استفاده کرد. جا دارد نکته مهمی را داخل پرانتز خدمتتان عرض کنیم مبنی بر این که پلاستیک‌های کثیف را تنها زمانی می‌توانید وارد چرخه بازیافت مکانیکی کنید که ابتدا به خوبی آن‌ها را بشویید، گاهی این ضایعات آن‌قدری درهم و کثیف هستند که تمیز‌کردن و جداسازی‌شان هزینه‌های بسیار بالایی را می‌طلبد و در نتیجه دیگر نمی‌توان آن‌ها را به روش مکانیکی بازیافت کرد. در واقع این‌گونه چاره‌ای باقی نمی‌ماند جز این که به سراغ دیگر روش ‌های بازیافت پلاستیک بروید که در ادامه آن‌ها را معرفی خواهیم کرد. بد نیست بدانید بازیافت مکانیکی ضایعات پلاستیکی در چند مرحله متعدد انجام می‌شود؛ یعنی جداسازی ضایعات، شکستن آن‌ها، شستن قطعات شکسته شده، سرند کردن و استفاده از خوراک برای تجزیه این تکه‌ها. در گام بعدی نوبت به ذوب کردن و تغییر شکل فیزیکی ضایعات می‌رسد که این مرحله معمولاً با استفاده از یک‌سری افزودنی‌ها انجام می‌شود. ناگفته نماند کلیه مراحل بازیافت مکانیکی در مقایسه با بازیافت شیمیایی به انرژی کمتری نیاز دارد؛ منتها نسبت انرژی مورد استفاده به ارزش پلاستیک بازیافت شده به مقدار قابل‌توجهی بیشتر است. توجه داشته باشید بازیافت مکانیکی با این هدف انجام می‌شود که پلاستیک‌های اصلی را با کاربردهای مشابه جایگزین کنند؛ اما تنوع ضایعات، کیفیت آن‌ها و حتی انتقال آلودگی‌ها دست به دست هم می‌دهند تا چرخه بازیافت برای بعضی از ضایعات پلاستیکی مانند پلاستیک‌های بسته‌بندی، پروسه بسیار پیچیده‌ای داشته باشد.

بازیافت شیمیایی

در صنعت بازیافت چنانچه پلاستیک‌ها به دلایل فنی یا اقتصادی قابل بازیافت مکانیکی نباشند، آن‌ها را به روش شیمیایی بازیافت می‌کنند. به‌طور‌کلی بازیافت شیمیایی یک گزینه بسیار عالی برای بازیافت زباله‌های پلاستیکی با آلودگی زیاد یا مخلوط شده از چند ماده است. به‌این‌ترتیب بازیافت شیمیایی پلاستیک‌ها را می‌توان مکملی برای بازیافت مکانیکی سنتی دانست زیرا این‌گونه امکان بازیافت زباله‌های پلاستیکی بیشتری فراهم می‌شود یعنی همان ضایعاتی که برای بازیافت مکانیکی چندان مناسب نیستند. از همه این‌ها که بگذریم بازیافت پلاستیک به روش شیمیایی گاهی به لحاظ کیفیت بسیار بهتر از بازیافت مکانیکی است زیرا این‌گونه فرصتی برای تولید مواد شیمیایی اساسی موردنیاز برای بسته‌بندی با‌کیفیت مواد غذایی به وجود می‌آید. به طور کلی آنچه از بازیافت شیمیایی ضایعات پلاستیکی حاصل می‌شود آن‌قدری با‌کیفیت است که حتی می‌تواند با مواد اولیه درجه یک و نو هم برابری کند. به همین دلیل است که برخی از تولید‌کنندگان، بسته‌بندی‌های غذایی را از ادغام مواد بازیافت شده به روش شیمیایی و مواد اولیه تازه تولید می‌کنند. ناگفته نماند در‌حال‌حاضر این کیفیت عمدتاً از بازیافت مکانیکی پت بدست می‌آید.

بازیافت انرژی

بازیافت پلاستیک به روش حرارتی یا همان بازیافت انرژی یک روش بازیافت است که در آن پلاستیک‌ها را به انرژی تبدیل کرده و سپس با استفاده از دستگاه‌های مختلف برای تامین انرژی مورد‌نظر به بکار می‌گیرند. این روش بازیافت در مقایسه با دو روش قبلی طرفداران کم‌تری دارد اما یک‌سری از افراد و صنعت‌ها برای این که انرژی موردنیاز خود را تامین کنند، به سراغ این شیوه می‌روند. توجه داشته باشید این نوع بازیافت، سوخت‌های فسیلی را کاهش داده و این‌گونه کمک‌های زیادی به حفظ محیط‌زیست می‌کند.

الزامات کسب و کار بازیافت زباله های پلاستیکی

راه‌اندازی و احداث کارخانه ضایعات پلاستیک در وهله اول به دستگاه‌های مخصوص بازیافت نیاز دارد. این دستگاه‌ها در بازار صنعت و ماشین‌آلات در انواع مختلف با حجم‌های متفاوت تولید می‌شوند و هر کارخانه بازیافتی می‌تواند بسته به نیاز خود آن‌ها را خریداری کند. توجه داشته باشید برای احداث کارخانه ضایعات پلاستیک هیچ وقت کارتان با یک دستگاه بازیافت راه نمی‌افتد بلکه به مجموعه‌ای از دستگاه‌ها نیاز خواهید داشت که هر یک از آن‌ها وظایف و کارایی مشخصی دارند و اصطلاحاً یک گوشه کار را می‌گیرند؛ البته دستگاه‌های بکار رفته در خط بازیافت پلاستیک معمولاً بر اساس تنوع پلاستیک‌هایی که قرار است بازیافت شوند، انتخاب می‌شود. مثلاً نایلون و PET هردو جزو مواد قابل بازیافت هستند با این تفاوت که خط بازیافت هر یک از آن‌ها به ماشین‌آلات و دستگاه‌های مخصوصی نیاز دارد. بگذارید این‌طور بگوییم در خط بازیافت هر دو ماده نامبرده شده از دستگاه آسیاب استفاده می‌شود منتها نوع آسیاب، غلطک آن و حتی نحوه محاسبه ظرفیتش کاملاً به نوع پلاستیک بازیافتی وابسته است. افزون‌بر‌این‌ها برای راه‌اندازی خط بازیافت پت حتماً به حوض و دستگاه شستشو با آب گرم نیاز خواهید داشت، در حالی که وجود چنین مواردی در سایر خطوط بازیافت ضروری نیست. از همه این‌ها که بگذریم احداث کارخانه ضایعات پلاستیک بسته به نیاز تولید‌کننده می‌تواند به صورت اتوماتیک یا سنتی انجام شود؛ منتها در ایران بیشتر خطوط بازیافت به روش سنتی کار می‌کنند زیرا هزینه تعمیر و نگهداری این نوع خط بازیافت به مراتب کم‌تر است؛ البته که خروجی پلاستیک‌های بازیافت شده به لحاظ کیفیت با آنچه توسط دستگاه‌های اتوماتیک تولید شده به هیچ‌وجه برابری نمی‌کند. گفتنی است خط بازیافت اتوماتیک برای کارخانه‌هایی مناسب است که توانایی بازیافت انواع مختلف پلاستیک در حجم بالا را داشته و همچنین برای تامین هزینه‌های نگهداری و تعمیر دستگاه‌ها به صورت 3 شیفته کار می‌کنند. در غیر این صورت یک‌چنین خط تولیدی اصلاً برای تولید‌کننده به‌صرفه و اقتصادی نخواهد بود. بنابر آنچه گفته شد متوجه شدید برای این که کارخانه بازیافت پلاستیک بتواند پلاستیک بازیافت شده باکیفیت تولید کند و به سوددهی برسد، نه‌تنها لازم است متناسب با نوع پلاستیک بازیافتی طراحی و ساخته شود بلکه حتماً باید سایر الزامات کسب و کار بازیافت زباله های پلاستیکی را به‌طور‌کامل اجرا کنید. با این تفاسیر پیش از احداث کارخانه ضایعات پلاستیک و خرید دستگاه‌های بازیافت حتماً از تجربه متخصصان این حوزه استفاده کرده و از آن‌ها مشورت بگیرید. این‌گونه قیمت خط بازیافت پلاستیک هم برایتان حسابی ارزان و مقرون‌به‌صرفه تمام می‌شود.

مراحل اخذ مجوز برای تأسیس کارخانه بازیافت ضایعات پلاستیک

کارخانه ضایعات پلاستیک در حقیقت کارخانه یا کارگاهی برای بازیافت مواد پلاستیکی است. آنچه در این کارخانه اتفاق می‌افتد جداسازی انواع پلاستیک‌ها از یکدیگر و بازیافت آن‌ها به روش‌های مختلف است؛ البته همان‌طور که گفته شد روشی که برای بازیافت پلاستیک در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد، بازیافت مکانیکی است. در این روش بازیافت، پلاستیک‌ها بدون خارج شدن از حالت مونومری خود فقط تغییر حالت می‌دهند و برای استفاده مجدد به چرخه تولید برگردانده می‌شوند. با این تفاسیر اگر قصد دارید یک چنین کسب و کاری راه بیندازید برای دریافت مجوزهای قانونی آن باید طبق مراحل زیر جلو بروید: ● ثبت درخواست در سامانه اصناف ایرانیان؛ ● ارائه مدارک درخواستی اصناف پس از یک الی دو هفته؛ ● بازدید بازرسان از واحد صنفی موردنظر و ثبت گزارشات؛ ● بررسی گزارشات توسط هیئت مدیره و تصمیم گیری درباره این واحد؛ ● صدور مجوز (در صورتی که هیچ مشکلی وجود نداشته باشد)؛ البته گاهی ممکن است این پروسه با موفقیت انجام نشده و برایتان مجوز صادر نشود که در این صورت ابتدا باید مشکلات و ایرادات موجود را برطرف کرده و سپس بار دیگر برای دریافت مجوز وارد عمل شوید.

هزینه راه اندازی کارخانه بازیافت پلاستیک

حالا که با روش‌های بازیافت و نحوه احداث کارخانه ضایعات پلاستیک آشنا شدید، بد نیست کمی هم درباره هزینه راه‌اندازی این کارخانه بدانید. به‌این‌صورت‌که نه‌تنها باید هزینه‌ای را برای محل کارخانه، نیروی کار انسانی، آب، برق، گاز و غیره بپردازید بلکه حتی لازم است مقداری از سرمایه خود را به تهیه مواد اولیه اختصاص دهید. در ادامه می‌توانید دستگاه‌های موردنیاز برای تجهیز خط بازیافت را با توجه به سرمایه در گردش و ظرفیت مواد اولیه خود سفارش دهید. ناگفته نماند بهتر است از همان اول در برآورد هزینه‌ها، مخارج تعمیر و سرویس ماشین‌آلات بازیافت را هم لحاظ کنید. فرص کنید مقدار سرمایه در گردش شما به بالای 500 میلیون تومان نمی‌رسد، در این صورت بهتر است دستگاهی با ظرفیت ساعتی 100 کیلو را بخرید. افزون‌بر‌این‌ها خرید دستگاه‌های بازیافت پلاستیک با ظرفیت بالا معمولاً به تازه واردان حوزه بازیافت توصیه نمی‌شود. در عوض بهتر است ابتدا سرمایه در گردش خود را تثبیت و ایمن کنید تا انعطاف لازم برای این بازار را داشته باشید. در آخر هم باید بگوییم نوسانات قیمتی زیاد بازار داخلی موضوعی است که بر هیچ‌کسی پوشیده نیست؛ بنابراین در پرداخت هزینه برای احداث کارخانه ضایعات پلاستیک حتماً از مشاوران خبره و متخصص راهنمایی بگیرید. به‌این‌ترتیب به‌خوبی متوجه می‌شوید که کدام خط بازیافت برای تولیدات شما مناسب‌تر است. به‌عنوان‌مثال اگر مشخص شود که مواد اولیه شما کثیف بوده و نیاز به شستشو دارند، چاره‌ای جز راه‌اندازی خط آسیاب شور ندارید که این کار هم به سرمایه بالای 2 میلیارد نیاز دارد. در حالی که اگر مواد اولیه شما پلاستیک‌های پسا صنعتی و تمیز باشد، کارتان به خوبی با یک خط تولید گرانول پلاستیک یا آسیاب خشک راه می‌افتد. بد نیست بدانید قیمت دستگاه بازیافت بر اساس نوع دستگاه گرانول ساز و همین‌طور نوع پلاستیک بازیافتی تعیین می‌شود؛ البته در‌حال‌حاضر سازندگان ماشین‌آلات بازیافت این امکان را به وجود آورده‌اند که این دستگاه‌ها با توجه به نیاز و سلیقه شخصی برخی از مشتریان ساخته شود. به‌این‌ترتیب به‌طور قابل‌توجهی از قیمت دستگاه بازیافت پلاستیک کاسته می‌شود. توجه داشته باشید یک چنین اقدامی علی‌رغم این که به سود کارخانه بازیافت‌کننده است اما روی کیفیت محصولات بازیافتی تاثیرات منفی می‌گذارد؛ چرا که ماشین‌آلات بازیافت باید بر اساس نوع گرید یا تعداد پلاستیک، طراحی و اجرا شوند و اگر ساخت آن‌ها مطابق سلیقه شخصی افراد صورت بگیرد، نتیجه چندان خوبی نخواهد داشت. با این اوصاف اگر می‌خواهید کیفیت محصولاتتان تضمین شود حتماً به سراغ ماشین آلات صنعتی و مهندسی‌ساز بروید و اجازه ندهید ارزانی قیمت برخی از دستگاه‌های بازیافت، شما را وسوسه کند. روی‌هم‌رفته هزینه راه اندازی کارخانه بازیافت پلاستیک می‌تواند بین 4 الی 5 میلیارد تومان باشد که با توجه به صد در صدی بودن سود حاصل از بازیافت پلاستیک و درآمد بسیار بالایی که دارد، یک سرمایه‌گذاری بسیار هوشمندانه و پربازده به حساب می‌آید.

مشکلات راه اندازی کارخانه بازیافت پلاستیک

مهم‌ترین مشکلاتی که در راه‌اندازی کارخانه بازیافت پلاستیک ممکن است با آن سر و کار داشته باشید شامل موارد زیر است: ● وجود رقبای زیاد؛ ● حضور افرادی با سابقه و تجربه بیشتر؛ ● گران بودن ماشین آلات بازیافت؛ ● بالا بودن هزینه تعمیر دستگاه های بازیافت پلاستیک؛ با این حال سود حاصل از این کسب و کار آن‌قدری زیاد است که بسیاری از افراد مشتاقانه به این حوزه ورود می‌کنند و پیه همه چیز را به تن خود می‌مالند!

نتیجه گیری

کارخانه ضایعات پلاستیک مکانی برای بازیافت انواع ضایعات صنعتی، خانگی، کشاورزی و تجاری است. در این کارخانه‌ها بسته به نوع ضایعات از روش های بازیافت پلاستیک مکانیکی، شیمیایی و حتی انرژی (حرارتی) استفاده می‌کنند؛ منتها در ایران بازیافت مکانیکی ضایعات پلاستیک به دلایل مختلفی مانند کم هزینه‌تر بودن بیشتر مورد‌توجه قرار گرفته و تقریباً همه کارخانه‌های بازیافت از این روش استفاده می‌کنند. به‌طور‌کلی این حوزه کاری جزو مشاغل پردرآمدی است که در ابتدای کار و برای راه‌اندازی آن باید چند میلیاردی سرمایه‌گذاری کنید اما در نهایت سوددهی آن به صورت 100 درصدی خواهد بود.